Kemiri Fındığı

Latince adı Aleurites Moluccana olan bu ürün Endonezyaca ‘kemiri’,  Malayca ‘Buah keras’, İngilizce ise ‘candlenut’ olarak anılır. Candlenut adı verilmesinin sebebi, içerdiği yüksek yağ oranından ötürüdür. Fındığa benzeyen bu ürün, gıda ve tıp sanayiinde kullanılmaktadır. Kemiri, Endonezya ve Malezya’nın tropik ürünleri arasında yer almaktadır. 

Kabuğundan çıkarılmış kemiri fındığı.

Kemiri Ağacı: 

 15 ila 24 metre civarında yüksekliğe ulaşabilmekte ve ceviz ağacı gibi yaygın yapraklı ve her dalında kümeler halinde ve herbiri 4 ila 6 cm çapında olan  meyve vermektedir. İncir büyüklüğündeki kemiri’nin dış kabuğu yumuşak olup kolaylıkla ikiye ayrılabilmekte ve içinde iki tohum taşımaktadır. 

 Dalında Kemiri Demeti

Yumuşak kabuk çıkarıldığında içinde oldukça sert kabuklu meyvesi bulunur. 40 kemiri ağacından yaklaşık 1 ton kemiri meyvesi elde edilmektedir.

 

Kullanım Alanları

Yerel ve Uluslarası Mutfaklarda

Sahip olduğu aromatik özelliğinden ötürü Endonezya ve Malezya yerel mutfaklarından başlayarak, günümüzde dünya mutfaklarının vazgeçilmez baharatları arasına girmiş olan. Bölgede daha çok biber sosuna katkı maddesi olarak kullanılmaktadır.

Kemiri Meyvesi

Taze kemiri fındığı, toksin madde (saponin ve phorbol) içermesinden ötürü, kullanılmadan önce pişirilmesi gerekiyor. Bu nedenle taze kemiri fındığı salatalarda kullanılmamaktadır. Uzmanlar, güçlü müshil özelliği taşıması dolayısıyla çiğ yenilmesini tavsiye etmedikleri gibi, kavrulmuş kemiri’nin de ancak küçük miktarlarda yenilmesini öneriyorlar.

Uluslararası piyasada talep gören Kemiri Fındığı

Öğütülmüş haldeki kemiri, içindeki toksin madde özelliğini kaybetmektedir. Öğütülmüş kemiri, lezzetli bir hal almakta, içerdiği yağdan ötürü enerji oranı yüksek ve lezzetli olması nedeniyle özellikle et yemekleri ‘terbiye etmede’ kullanılmaktadır. %50 oranında yağ içeren bu ürün saponin ve phorbol toksik maddesi taşır. Bu nedenle çiğ yenmesi zararlıdır. 

Tıp Sektöründe

Kemiri yağı, sağlık alanında çeşitli uygulamalara konu olmaktadır. Kemiri yağı tahriş edicidir ve bağırsak temizleyici (müshil) özelliğe sahiptir. Mobilya cilası olarak kullanıldığı gibi, saç güçlendirici olarak kullanılır saç bakımında da faydalıdır. Japonya’da kemiri ağaç kabuğu tumor tedavisinde kullanılmaktadır. Cava Adası’nda ise ağaç kabuğu, ishal veya dizanteri (kanlı basur) tedavisinde kullanılmaktadır.

Tarihi

Kemiri fındığı, Polenazya Adaları yerlilerince Havai Adaları’na taşınmış ve burada doğallaştırılmıştır. Polenazyalılar bu fındığın yağını aydınlatmada kullandılar. Havailer ise bu ürünü örneğin, ağaç kaseleri parlatma, kano boyası ve meşale imali gibi farklı amaçlarla kullanmaya başladılar.



Dr. Mehmet Özay